α) Η Ορθόδοξη χριστιανική Εκκλησία δεν ταυτίζεται με τους κληρικούς της, οι οποίοι θεανθρωπολογικά θεωρούνται διάκονοι του όλου σώματος και όχι το σώμα, πολύ δε περισσότερο εξουσιαστές του.
β) Η χριστιανική ιδιότητα πλάθεται τόσο «εντός», όσο και εκτός του σώματος αυτού.
γ) Οι παράγοντες επίδρασης είναι ποικίλοι, οι ταχύτητες αλληλεπίδρασης διάφορες, ενώ οι ουσιώδεις μεταμορφωτικοί καταλύτες είναι τόσο οριζόντιοι με όλους τους ανθρώπους, όσο και κατακόρυφοι στη σχέση με τα θεϊκά χαρίσματα, μέσω της συνείδησης.
δ) Όσο υπάρχουν κρατικές δομές, αλλά και άλλα ιδιωτικά μικρότερα έως μεγάλα συμφέροντα, εκ των πραγμάτων είναι αδιαμφισβήτητες οι μεταξύ τους σχέσεις. Αυτό που είναι υπό συζήτηση κάθε φορά, είναι το περιεχόμενο αυτής της σχέσης.
ε) Η αντιμετώπιση των επιστημών, και επομένως των εφαρμογών της, έχει να κάνει και με τη θεανθρωπολογία της εκκλησίας, αλλά και με τα διάφορα φιλοσοφικά και ιδεολογικά ρεύματα παγκόσμια πλέον. Επομένως τα ίδια ισχύουν και για τα ζητήματα περί την πανδημία.
Προσωπικά βλέπω όλα τα ρεύματα αντιμετώπισης της πανδημίας και της διαχείρισής της να κυκλοφορούν και εντός του τυπικού σώματος της εκκλησίας. Αυτό που αλλάζει είναι θεανθρωπολογική τους προσέγγιση και ερμηνεία.
Η πρώτη προσέγγιση (η επίσημη και κυρίαρχη) συναντιέται κυρίως σε μια μερίδα υψηλών «στελεχών» στην εκκλησιαστική δομή και στις θεολογικές σχολές και ακαδημίες. Συναντιέται επίσης στο λεγόμενο εκσυγχρονιστικό της ρεύμα, που εκφράζεται από συγκεκριμένα «ονόματα» ή ομάδες. Το ρεύμα αυτό βρίσκει επίσης μεγάλη απήχηση στους λεγόμενους «κοσμικούς» χριστιανούς. Το ρεύμα βεβαίως αυτό δεν είναι ανορθολογικό, είναι κυρίως κοσμικό και κοσμοπολίτικο με την ευρεία έννοια. Δίνει σχεδόν απόλυτη σημασία στην ατομική επιβίωση και παραθεωρεί τη Ζωή. Στο βάθος της θεανθρωπολογίας και εκκλησιολογίας αυτό το ρεύμα «αρειανίζει», δηλαδή δίνει υπερβολική έως μοναδική έμφαση στην ανθρώπινη φύση του Χριστού, άρα και στην εκκλησία (έχει καταδικαστεί στην 1η οικουμενική σύνοδο).
Η τρίτη προσέγγιση, που δίνει τη μεγαλύτερη σημασία υποτίθεται στην θεϊκή φύση του Χριστού, συνήθως ακολουθεί τα παγκόσμια συντηρητικά, φονταμενταλιστικά ρεύματα αμφισβήτησης των επίσημων δομών. Ακολουθεί μια ατομική θεώρηση της πίστης, παραθεωρεί το σώμα της εκκλησίας, αλλά και δεν λαμβάνει σοβαρά υπόψιν του τους επιστήμονες και τις ανακαλύψεις τους. Τέμνεται βαθιά με τις απόψεις είτε περί της μη ύπαρξης της πανδημίας, είτε της τεχνητής χρήσης της, είτε μη δίνοντας πρακτικά μεγάλη σημασία στο ζήτημα της υγείας με το επιχείρημα ότι δίνει προτεραιότητα στο ζήτημα της πνευματικής ζωής. Το ρεύμα αυτό πολλές φορές δεν φορά μάσκες στους ναούς, κάποιες φορές μάλιστα επιδεικτικά, όταν φορά το υπόλοιπο 95%! Δεν κρατά αποστάσεις, ενώ όταν φορά μάσκα, είτε δεν την φορά ορθά, είτε την βγάζει για να ασπαστεί π.χ. τις εικόνες. Από αυτό το ρεύμα έχει βγει το σλόγκαν «στις εκκλησίες δεν κολλάει» ο ιός. Δεν αισθάνεται κανένα πρόβλημα στη Θεία Κοινωνία και συχνά παραθεωρεί τις τρεις μεγάλες προϋποθέσεις συμμετοχής σε αυτήν. Θεαθρωπολογικά και επομένως εκκλησιολογικά το ρεύμα αυτό ρέπει στον μονοφυσιτισμό (έχει καταδικαστεί στην 3η οικουμενική σύνοδο).
Η δεύτερη προσέγγιση, δηλαδή ο διαχωρισμός της πανδημίας από τη διαχείρισή της, φαίνεται στον λαό του Θεού να κυριαρχεί. Απλά δεν υπάρχουν πολλά ονόματα που να την στηρίζουν δημόσια. Θεωρεί συχνά τη λογική της φυσαρμόνικας των ακραίων μέτρων ως κατάργηση του δικαιώματος του συνέρχεσθαι και όχι ως μέτρο υγειονομικής προστασίας. Κάτι ανάλογο με το συνέρχεσθαι των πολιτών για δημόσια ζητήματα. Αυτοπροστατεύεται, αλλά δεν πανικοβάλλεται. Κριτικάρει, αλλά φορά μάσκα όταν είναι αναγκαίο και παίρνει αποστάσεις. Συζητά και ερευνά για τα νέου τύπου εμβόλια, αλλά δεν τρομοκρατείται. Ασπάζεται τις εικόνες με τη μάσκα και κοινωνεί με βάση τις τρεις προϋποθέσεις. Απέχει από το ναό, όταν είναι με επικίνδυνα νοσήματα. Θεαθρωπολογικά και εκκλησιολογικά βρίσκεται είτε από διαίσθηση, είτε από γνώση στο πνεύμα της απόφασης της 4ης οικουμενικής συνόδου των δύο φύσεων του Χριστού, ασυγχύτως, αδιαιρέτως κλπ στο ένα πρόσωπο/υπόσταση του Λόγου. Τοποθετεί την υγεία - επιβίωση ως μέρος της Ζωής και όχι σε αντίθεση με αυτό, όπως η μονοφυσιτική προσέγγιση.
Ας ελπίσουμε ότι αυτή η πανδημία θα κάνει όχι μόνο τους ανθρώπους των κοινωνικών και πολιτικών κινημάτων, αλλά και το εκκλησιαστικό σώμα πιο σοφό.
Κυριακή, 03.01.2021
* Ο Παναγιώτης Α. Μπούρδαλας είναι συνταξιούχος εκπαιδευτικός (φυσικός), πτ. θεολογίας, συνδικαλιστής
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου